انواع پست برق | معرفی کامل انواع پست‌های انتقال، فوق‌توزیع، توزیع و پست‌های ساختمان
پست برق یکی از مهم‌ترین اجزای شبکه انتقال و توزیع انرژی الکتریکی است. وظیفهٔ اصلی پستها تبدیل سطح ولتاژ، حفاظت، کنترل و توزیع مطمئن انرژی است. در این مقاله به‌صورت کامل و فنی اما قابل‌فهم، تمام انواع پست برق را معرفی کرده و تفاوت‌ها، تجهیزات و کاربرد هر نوع را بررسی می‌کنیم.
پست برق چیست؟
پست برق محلی است که در آن عملیات زیر انجام می‌شود:
- تبدیل ولتاژ (Step-Up / Step-Down)
- توزیع برق به خطوط مختلف
- کنترل و مانیتورینگ شبکه
- حفاظت تجهیزات در برابر خطا
تجهیزات کلیدی در پستها شامل ترانسفورماتور، کلیدهای قدرت، سکسیونر و رله‌های حفاظتی هستند.
انواع پست برق از نظر سطح ولتاژ
پست فشار ضعیف (LV)
ولتاژ: 230/400 ولت — کاربرد: ساختمان‌ها و مصرف‌کنندگان خانگی.
پست فشار متوسط (MV)
ولتاژ: تقریباً 6 تا 33 کیلوولت — کاربرد: توزیع شهری، کارخانجات و پست‌های کیوسکی.
پست فوق‌توزیع (HV)
ولتاژ: 63 تا 132 کیلوولت — وظیفهٔ کاهش ولتاژ از انتقال به شبکه‌های توزیع.
پست انتقال (EHV)
ولتاژ: 230، 400 و بالاتر — استفاده در شبکهٔ سراسری و اتصال نیروگاه‌ها.
انواع پست برق از نظر ساختار و نوع تجهیزات
AIS — پست هوایی (Air Insulated Substation)
تجهیزات در فضای باز نصب می‌شوند. مزیت: هزینه کمتر و نگهداری آسان. معایب: اشغال فضای زیاد و حساسیت به آلودگی محیطی.
GIS — پست گازی (Gas Insulated Substation)
تجهیزات داخل محفظه‌های پرشده با گاز SF6 قرار دارند. مزایا: فضای کمتر، مناسب محیط شهری و ایمنی بالا؛ معایب: هزینه و نیاز به تخصص در تعمیرات.
انواع پست برق از نظر محل نصب
پست زمینی
معمول‌ترین نوع؛ نیاز به فضای اختصاصی و فونداسیون مناسب.
پست کمپکت / کیوسکی
پیشساخته و مناسب محیط شهری و پروژه‌هایی که فضا محدود است؛ نصب سریع و ایمن.
پست ساختمانی (داخل ساختمان)
مناسب مجتمع‌ها، برج‌ها و بیمارستان‌ها؛ معمولاً شامل ترانس و تابلوهای MV/LV در فضای داخلی است.
پست برق ساختمان چیست؟
پست برق ساختمان برای تأمین برق مجتمع‌های بزرگ و سازه‌های خاص استفاده می‌شود. اجزا شامل:
- ترانسفورماتور 20/0.4 کیلوولت
- تابلو فشار متوسط (RMU یا تابلو جداکننده)
- تابلو فشار ضعیف
- سیستم ارت و حفاظت
طراحی این پستها باید مطابق استانداردهای ملی و بین‌المللی (مانند IEC، IEEE و ضوابط وزارت نیرو) انجام شود.
پست کمپکت (کیوسکی)
پست کمپکت یک اتاقک یا باکس پیشساخته شامل ترانس، تابلوها و سیستم کنترل است که برای نصب در فضاهای شهری یا صنعتی استفاده می‌شود. مزایای آن عبارت‌اند از: نصب سریع، اشغال فضای کم و حفاظت مناسب در برابر شرایط محیطی.
تجهیزات اصلی انواع پست برق
- ترانسفورماتور قدرت
- کلید قدرت (Circuit Breaker)
- سکسیونر و سکسیونینگ
- رله‌های حفاظتی
- باسبار (Busbar)
- CT و PT (ترانسفورماتور جریان و ولتاژ)
- تابلوهای MV و LV
- سیستم ارتینگ و برق‌گیر
جدول مقایسه انواع پست برق
| نوع پست | سطح ولتاژ | محل نصب | هزینه | کاربرد |
|---|---|---|---|---|
| انتقال | 230–400 kV | زمینی | زیاد | شبکه سراسری |
| فوق‌توزیع | 63–132 kV | هوایی / زمینی | متوسط | تغذیه پست‌های توزیع |
| توزیع | 6–33 kV | زمینی / هوایی | کم | مصرف‌کننده‌ها |
| GIS | 20–400 kV | داخل ساختمان | زیاد | مناطق شهری با فضای محدود |
| کمپکت | 20 kV | پیشساخته | متوسط | پروژه‌های کوچک و شهری |
پرسش‌های متداول (FAQ)
پست برق چیست؟
تفاوت پست GIS و AIS چیست؟
پست کیوسکی چیست؟
نیاز به مشاوره یا اجرای پست برق دارید؟
اگر قصد طراحی، اجرا یا تجهیز پست برق را دارید، تیم ما آماده ارائه خدمات فنی و پیمانکاری است. برای دریافت مشاوره تخصصی و برآورد هزینه با ما تماس بگیرید.
درخواست مشاوره / تماس